Τα περιβόητα cluster που θεωρητικά διατύπωσε ο Michael Porter και που δημοσιεύτηκε στο Harvard Business Review το 1998 με τίτλο Clusters and the New Economics of Competition(έχω ακόμη στο αρχείο το συγκεκριμένο τεύχος),αποτελούσαν μια ενδεδειγμένη λύση για πολλούς τομείς της οικονομίας μεταξύ των οποίων και η αδύναμη οικονομία της επαρχιακής περιφέρειας .
Η εφαρμογή της ειδικά στο κομμάτι της Αγροτικής Παραγωγής θα ήταν εξαιρετικά σημαντική .
Φυσικά όπως και όλα τα σοβαρά πράγματα στην Ελλάδα η έννοια κόλλησε σε κάποια γραφεία μελετών και έμεινε στην εκκίνηση .
Tα cluster αποτελούνται από γεωγραφικά κοντινές επιχειρήσεις και άλλους φορείς, όπως πανεπιστήμια, που αλληλοεπιδρούν με τη βοήθεια της τεχνολογίας, για την υλοποίηση ενεργειών σε συγκεκριμένους τομείς».
Στα cluster οι επιχειρήσεις αλληλοεπιδρούν με στόχο την επίτευξη οικονομιών κλίμακας (κοινές προμήθειες, logistics, αποθήκες κ.ά.), την πρόσβαση σε πόρους (αγορές κεφαλαίων, ανάπτυξη και μεταφορά γνώσης, εξειδικευμένο προσωπικό), την άμεση και έγκαιρη πληροφόρηση και γενικότερα την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη μείωση του κόστους παραγωγής, τη βελτίωση της λειτουργίας και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων – εταίρων.
Σε περιφερειακό επίπεδο, στοχεύουν στην ανάδειξη περιφερειακών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, όπως τοπικά προϊόντα και πολιτιστικές διαδρομές.Κατι το ιδιαίτερα αναγκαίο για την Νοτιοδυτική Μαγνησία.
Γύρω από αυτές τις «επιχειρήσεις κορμού», προστίθενται φορείς, όπως επιμελητήρια, εκπαιδευτικά ιδρύματα, χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, δικτυομεσίτες κ.ά., που παρέχουν υπηρεσίες οριζόντιου χαρακτήρα προς τους εταίρους της συστάδας.
Η Ολλανδία για άλλη μια φορά έχει να μας διδάξει πολλά για τα cluster αλλά εμείς δεν ξέρω αν θέλουμε να διδαχθούμε .Αποτελούν εργαλείο για την πολυδιασπασμένη περιφεριακή οικονομία της επαρχίας.
Ένα από τα πρώτα cluster στην Ελλάδα ,πριν την διατύπωση της θεωρίας από τον Porter ,ήταν τα περίφημα Αμπελάκια που στην ιστορία παρουσιάστηκαν απλά σαν ένας πετυχημένος συνεταιρισμός .
Ήταν ένας μηχανισμός που κυριάρχησε εμπορικά και απλώθηκε σε όλη την Ευρώπη ξεκινώντας την περίοδο της δύσης της ήδη διαλυμένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας .Η αδυναμία του εκσυγχρονισμού της μεταποίησης και η Βιομηχανική επανάσταση του Μάντσεστερ έβαλαν το οριστικό φρένο στην δράση του .
Όπως έχει ειπωθεί η Ιστορία της οικονομίας και η κοινωνιολογία είναι ο μεγαλύτεροι δάσκαλοι.
Όταν πριν τρία χρόνια ασχολήθηκα με το Μοντέλο των Αμπελακίων κατάλαβα ότι ήταν κάτι πολύ περισσότερο από έναν απλό και πετυχημένο συνεταιρισμό (με πολλά προβλήματα στα διάφορα στάδια ανάπτυξης του και μέχρι την διάλυση του).
Ήταν από τα πρώτα ιδιαίτερα πολυσύνθετα cluster.
Ο αποσπασματικός τρόπος όμως που γράφτηκε και εξετάστηκε η ιστορία των Αμπελακίων, η περιορισμένη οπτική των ιστορικων όπως και η διασπορά των πληροφοριών του σε διαφορετικές πηγές δεν διευκόλυναν την κατανόηση του φαινομένου .
Να σημειώσω ότι οι πηγές της πραγματικής ιστορίας των Αμπελακίων βρίσκονται διάσπαρτες σε πολλά μέρη της Ευρώπης και μόνο μέσα από την μελέτη και σύνθεση μπορεί κάποιος να κατανοήσει πλήρως το φαινόμενο ΑΜΠΕΛΆΚΙΑ της προβιομηχανικής επανάστασης της Ευρώπης.